Belediyelerin Zincir Marketlere Özel Ruhsat Şartı Getirme Yetkisi
Özet Cevap
Belediyeler, zincir marketlerin ruhsat almasına ilişkin özel şartlar getiremez ve bu tür işletmelerin belirli bölgelerde açılmasını sınırlandıramaz. Belediyelerin yetkileri, işyeri açma ve çalışma ruhsatı verme ve denetleme işlemleriyle sınırlı olup, mevzuatta belirtilen şartları sağlayan işletmelerin açılışını engelleme veya kısıtlama yetkileri bulunmamaktadır.
Hukuki Dayanak ve Mevzuat Analizi
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü tarafından verilen görüşte, belediyelerin zincir marketlerin yeni şubelerinin açılmasını sınırlandırma veya belirli bölgelerde açılmasına izin verme yetkisinin bulunmadığı açıkça belirtilmiştir. Bu değerlendirme, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15. maddesinin (c), (l) ve (o) bentleri ile İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik hükümleri çerçevesinde yapılmıştır.
Belediyelerin iş yerleri üzerindeki yetkileri, izin ve ruhsat işlemlerini gerçekleştirmek ve denetlemekle sınırlıdır. Mevzuatta belirtilen şartları sağlayan ve ruhsat sürecini tamamlayan iş yerlerinin açılışının belediyeler tarafından sınırlandırılması veya belirli bölgelerde açılmasına izin verilmesi gibi uygulamalar mümkün değildir.
Uygulamaya Yönelik Açıklamalar ve Prosedürler
Zincir marketlere ruhsat verilmesi konusunda yetki dağılımı şu şekildedir:
Alışveriş merkezlerinin bütününe ilişkin yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi ve işyeri açma ve çalışma ruhsatı verme yetkisi büyükşehir belediyelerindedir.
Alışveriş merkezleri içindeki zincir mağazalar ve diğer perakende işletmelere işyeri açma ve çalışma ruhsatı verme yetkisi ise ilçe belediyelerindedir.
Zincir marketler için ruhsat işlemlerinde, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’te belirtilen genel şartlar dışında özel şartlar getirilemez.
İstisnai Durumlar ve Özel Koşullar
Belediyelerin zincir marketlerin açılış-kapanış saatlerini belirleme yetkisi bulunmaktadır. Danıştay tarafından verilen bir kararda, belediye encümeninin kurumsal marketlerin açılış-kapanış saatlerini belirleme yetkisinin olduğu teyit edilmiştir. Ancak bu yetki sınırsız değildir ve Anayasa’daki eşitlik ilkesi ile ölçülülük ilkesine uygun kullanılmalıdır.[K3]
Karşı oy yazısında belirtildiği üzere, belediyelerin işyeri açılış-kapanış saatlerini belirleme yetkisi Anayasa’daki eşitlik ilkesi, ölçülülük ilkesi ve AİHS’deki mülkiyet hakkı ile uyumlu kullanılmalıdır. Aynı belediye sınırları içindeki diğer bakkal ve marketlerin açılış-kapanış saatlerinin farklı tutulması, haksız rekabete yol açabilir.[K3]
Sonuç Değerlendirmesi
Belediyeler, zincir marketlerin ruhsat almasına ilişkin özel şartlar getiremez ve bu işletmelerin belirli bölgelerde açılmasını sınırlandıramaz. Belediyelerin yetkileri, mevzuatta belirtilen şartları taşıyan işletmelere ruhsat vermek ve bunları denetlemekle sınırlıdır. Ancak, belediyeler bu işletmelerin açılış-kapanış saatlerini düzenleme yetkisine sahiptir, fakat bu yetkinin kullanımı eşitlik ve ölçülülük ilkelerine uygun olmalıdır.
